De eerste 1000 dagen: van belang naar beleid en begeleiding
Studiedag op woensdag 15 mei 2024, 9u-13u
In het kader van de Internationale Dag van het Gezin
In de media
Onze studiedag en publicatie konden op heel wat mediabelangstelling rekenen:
'Zijn de eerste 1.000 dagen echt de allerbelangrijkste?' Dat vroeg De Standaard zich af op 15/05, op de voorpagina.
'Idee dat ‘eerste 1.000 dagen’ belangrijk zijn voor kind is te ver doorgeslagen volgens pedagogen', kopte Het Nieuwsblad op 15/05.
Opvoedingsidee dat eerste 1.000 dagen belangrijk zijn voor kind legt veel druk bij ouders, kopte HLN op 15/05.
Belang van "eerste 1.000 dagen" legt te veel druk op ouders: "We vergeten de wereld rondom de gezinnen", zo citeerde vrt.nws Philippe Noens op 15/05 op hun website.
Radio 1 interviewde Philippe tijdens het programma De Ochtend van 15/05: Zijn de eerste 1.000 dagen in het leven van een kind echt zo cruciaal? "Legt te veel druk op jonge ouders"
Een cameraploeg van de vrt-nieuwredactie kwam langs voor een kort interview met Philippe Noens en Ilse De Block van De Opvoedingslijn, mede-auteur van ons 'strijdschrift'. De reportage was te zien op 15/05 in het middagjournaal en in het journaal van 19u.
‘1.000 dagenstress’ bij nieuwe ouders: “Je baby vasthouden en knuffelen is niet verwennen, het is liefde geven”, vervolgde De Standaard op 16/05.
Zijn er nog vragen... over de eerste 1000 dagen? Dit Radio 1 programma vroeg op 17/05 een woordje uitleg aan Philippe Noens en Ilse De Block: was opvoeden vroeger makkelijker? (Dit interview start vanaf ongeveer de 27ste minuut).
Is opvoeden moeilijker dan vroeger? "Een huisvrouw in de jaren 80 was minder met de kinderen bezig dan werkende moeders nu". In dit artikel bracht vrt.nws op 19/05 een reportage van het Radio 1-interview van 17/05.
Niet alles hangt af van die eerste 1.000 dagen: “Nieuwe ervaringen vormen je ook, zelfs op latere leeftijd”. De Standaard publiceerde op 18/05 nog een vervolg aan het debat.
Zijn de eerste 1000 dagen echt het allerbelangrijkste in de opvoeding van je kind? Libelle Mama rapporteerde op 17/05 online over onze studiedag en strijdschrift.
We voeden onze kinderen niet meer op. We praten niet veel meer over 'opvoeden', constateert Philippe Noens, samen met enkele andere pedagogen, op 23/05 in De Standaard. We spreken liever over mensen die aan 'parenting' doen en die daar zelfverklaarde 'coaches' bij nodig hebben. Maar opvoeden is niet louter grootbrengen van kinderen. Weten we nog waartoe we opvoeden?
Eerste 1000 dagen: ‘Opvoeding is opdracht voor hele samenleving’. 'Iedereen moet een sterkere gezinsreflex maken,' vindt Karlien Craps (Home-Start Vlaanderen) op Sociaal.Net op 17/06.
Het ‘belang’ van de eerste 1000 dagen: enkele pedagogische reflecties. Bijdrage van Philippe Noens en Stefan Ramaekers in het themanummer over 'Opvoedingsadvies' van het tijdschrift Pedagogiek (juni 2024).
Op vrijdag 27/09 was Philippe Noens te gast op de studiedag 'Eerstelijnszone Dender Zuid VERBINDT Geestelijke Gezondheid en Jongerenwelzijn'. Hij ging er in op de complexe waarheden achter de eerste 1000 dagen.
De eerste 1000 dagen
Stellen dat de eerste 1000 dagen belangrijk zijn voor de ontwikkeling van kinderen is als een open deur intrappen. De laatste jaren is gebleken hoe sterk het ‘eerste 1000 dagen’-merk is. Zowel de overheid als organisaties en onderzoekscentra lanceerden talloze initiatieven om de eerste 1000 dagen optimaal te krijgen voor ouder en kind.
De ‘eerste 1000 dagen’, het concept leeft, in de eerste plaats in de hoofden en harten van (aanstaande) ouders. Helaas loopt ook het schuldgevoel als een rode draad door gesprekken met ouders. De impliciete boodschap lijkt te zijn dat je als ouders in deze toekomstbepalende periode jouw kind kunt vormen, of … misvormen.
Hoe gaan we nu verder?
Op deze Dag van het Gezin willen we uitnodigen tot een debat over het wel en wee van de eerste 1000 dagen. De gedachte dat die eerste 1000 dagen het fundament vormen voor de rest van het leven van je kind, wat doet dat met ouders? Welke gevolgen brengt een sterk (jong) kindgericht beleid met zich mee? En hoe kunnen we gezinnen blijven ondersteunen, ook als die eerste mijlpalen achter de rug liggen?
Strijdschrift
We stellen meteen ook ons ‘eerste 1000 dagen’-boek voor. Een boek dat we opvatten als een strijdschrift: een schrift waar diverse stemmen – van pleegzorg tot kind- en jeugdpsychiatrie, van kinderopvang tot opvoedingstelefoon – hun reflectie over wat goed en minder goed is aan de eerste 1000 dagen ‘in de strijd’ werpen. Deze publicatie is inbegrepen in de prijs van deelname.
Beeld: Shutterstock
Programma
9u: Onthaal met koffie/thee
9u15: Verwelkoming door Kathleen Emmery, coördinator van het Kenniscentrum Gezinswetenschappen
9u25: Woordje over de samenwerking met Interactie Academie door Ellen Reijmers, algemeen directeur Interactie Academie
9u30: Bijdrage over het ‘belang’ van de eerste 1000 dagen, door pedagogen Philippe Noens, Kenniscentrum Gezinswetenschappen en Stefan Ramaekers, KU Leuven
10u10: Bijdrage over het ‘beleid’ rond de eerste 1000 dagen, door Caroline Vrijens, Vlaams Kinderrechtencommissaris
10u50: Bijdrage over de ‘begeleiding’ van gezinnen tijdens de eerste 1000 dagen, door Maartje Luijk, houder van de leerstoel ‘Gezinspedagogiek: ondersteuning bij alledaagse opvoedproblemen’, Erasmus University Rotterdam
11u30: Koffiepauze
12u: Panelgesprek en Q & A over de vraag hoe gezinsbegeleiders het discours over het belang van de eerste 1000 dagen in hun dagelijkse praktijk ervaren en hoe het beleid hier best kan op inspelen.
Met als panelleden:
- Lieven Verlinde (’t Lampeke)
- Maud Blondé (CKG Kapoentje)
- Bert D’Hondt (Raadgever armoedebestrijding kabinet Vlaams minister Dalle Maatschappelijke Integratie)
- Gianni Loosveldt (Kenniscentrum Gezinswetenschappen)
- Moderator: Pascal Debruyne (Kenniscentrum Gezinswetenschappen)
>> Lees het korte verslag van dit debat
Het strijdschrift
Naar aanleiding van de Inspiratienota Vroeg en Nabij in 2022 publiceerden Philippe Noens en Stefan Ramaekers op 31 mei 2022 het opiniestuk ‘Wat na de eerste 1000 dagen?’ op Sociaal.net. Er kwam veel reactie; het was duidelijk dat het begrip ‘de eerste 1000 dagen’ leefde. Het Systeemtheoretische Bulletin vroeg om dit stuk uit te breiden tot een artikel, dat werd gepubliceerd in SB, jaargang 41, editie 2 (2023). Tegelijk kreeg de idee vorm om de vele stemmen die we hoorden te bundelen. Het boek werd uiteindelijk een (s)t(r)ijdschrift als één van de nummers van het Systeemtheoretisch Bulletin (SB).
We spreken over het boek als een ‘strijdschrift’ omdat de verschillende bijdragen niet alleen tijds- maar ook ‘strijdgebonden’ zijn. Elke bijdrage vertrekt vanuit een bekommernis. Elke auteur wil zijn of haar zorg in de arena gooien, en dit vanuit verschillende invalshoeken: onderzoeks- en beleidsmatig, praktijk-georiënteerd, of meer persoonlijk.
De theoretische reflecties zijn van de hand van Bea Van den Bergh, Hans Van Crombrugge, Nicole Vliegen, Pascal Debruyne, Jan Naert en Rudi Roose, en Gianni Loosveldt en Kathleen Emmery. De sectorgerichte stukken werden geschreven door Ae Ra Van Geel, Annemie Vanelven, Sara Janssens en Sabine Bracke, Annelies Van Acker, Sabine Vermeire, Véronique Wyckaert en Nicky Van Havere. De bijdragen uit gezins- en opvoedingsondersteuning werden opgemaakt door Ilse De Block, Jan-Maarten Dooremont, Karlien Craps, Maud Blondé, Annelies Sterckx en An Piessens. Het boek wordt in- en uitgeleid door Philippe Noens en Stefan Ramaekers.
We hebben ervoor gekozen de bijdragen niet af te grenzen binnen een welbepaalde categorie maar met elkaar in debat te laten gaan, in lijn met het meerzijdige ‘strijdtoneel’ dat het debat over de eerste 1000 dagen is. Een debat waar een wetenschappelijke stem niet boven, maar naast die van een sociale professional én die van gezinnen hoort te staan.
Iets voor jou?
15 mei is de Internationale Dag van het Gezin. De Verenigde Naties roepen hun lidstaten op om op deze dag een actueel gezinsthema op de agenda te zetten. Het Kenniscentrum Gezinswetenschappen organiseert in dit kader elke jaar een studiedag, debat of andere event. Ook deze studiedag kadert in deze traditie.
