Toolbox voor een diversiteits-sensitieve ondersteuning van gezinnen
De groeiende superdiversiteit in onze samenleving zorgt voor nieuwe hulpvragen bij gezinnen en plaatst gezinsondersteuners voor nieuwe uitdagingen. Welke plaats geven we aan religieuze en/of culturele verschillen in de ondersteuning van gezinnen? Hoe kunnen we onzekerheid en/of handelingsverlegenheid overstijgen?
Diversiteits-sensitieve hulpverlening is in de eerste plaats een kwestie van attitude, een open basishouding. Kunnen aanvoelen wanneer verschillen er wel of niet toe doen is waarschijnlijk de voornaamste competentie van de divers-sensitieve hulpverlener.
Op de pagina 'Cultuursensitieve gezinsondersteuning' op de website Opgroeien.be vind je een woordje uitleg over diversiteits-sensitieve hulpverlening; hieronder vind je enkele tools die je daar heel concreet bij kunnen helpen.
Drie schakels van divers-sensitief partnerschap
Een hulpverleningsrelatie is in eerste instantie een ontmoeting die plaatsvindt tussen twee of meer personen.
Je kan de hulpverleningsrelatie daarom zien als een systeem waarin verschillende tandwielen of schakels met elkaar in verbinding staan. Indien een van deze schakels niet of niet vlot meedraait, loopt het hele systeem stroef.
Deze schakels zijn: menselijke verbinding, professionele interventie en zelfbewuste maatschappelijke positionaliteit.
Een professionele interventie kan pas tot positieve uitkomsten leiden wanneer deze plaatsvindt in een context waarin een vertrouwensrelatie ontstaat – dit vatten we samen onder de noemer “menselijke verbinding” – en wanneer de hulpverlener zich bewust is van de eigen positie in de maatschappij en de maatschappelijke machtsverhoudingen waarin de hulpverlener en cliënt zich situeren – dit noemen we “zelfbewuste maatschappelijke positionaliteit”.
Menselijke verbinding tussen de professional en een persoon of gezin kan alleen maar ontstaan en groeien wanneer beiden werkelijk en volledig aanwezig mogen zijn, als mens, in deze relatie. Deze eerste schakel wijst op het belang van de relationele en emotionele grondhoudingen van hulpverleners en worden uitvoerig beschreven in de vakliteratuur over hulpverlening (zie bijvoorbeeld de Rogeriaanse grondhoudingen van onvoorwaardelijke acceptatie, echtheid en empathie en de presentietheorie van Baart).
Professionaliteit staat in deze benadering nooit los van die verbondenheid; het ontstaan van een vertrouwensrelatie is namelijk noodzakelijk om een werkrelatie mogelijk te maken. Naast menselijke verbinding gaat het in deze benadering over een wederkerig partnerschap tussen hulpvrager en hulpverlener, waarin hulpverlener en cliënt in gelijkwaardigheid samen in dialoog “zoekende zijn”. Het empowermentparadigma is een krachtgerichte benadering in de hulpverlening die uitgaat van iemands krachten in plaats van gebreken om sociale verandering te bekomen.
Een afwegingskader in drie stappen voor ethische dilemma’s
Stap 1: de voorbereidende fase
Stap 2: de analytische fase
Stap 3: de evaluerende fase
Wat lijkt nu aangewezen?
Hoe zit het met de verschillende schakels van de grondhouding?
Wil je een stapje verder zetten?
Volg een intervisie- of vormingstraject of ga zelf aan de slag met ons afwegingskader voor ethische dilemma’s.
