De organisatie van een geïntegreerde gezins- en jeugdhulp
Op 17 november 2023 keurde de Vlaamse Regering het voorontwerp van decreet goed ‘over de organisatie van een geïntegreerd gezins- en jeugdhulpbeleid’.
In dit rapport bespreekt Gianni Loosveldt de inhoud van dit voorontwerp en formuleert hij er ook enkele bedenkingen bij.
Daarmee bouwt hij verder op de analyses en debatten die we organiseerden tijdens onze studiedag ‘Bijschakelen met Vroeg en Nabij’ op 15 februari 2023.
Naar een decreet-Integrale 3.0?
Op 17 november 2023 keurde de Vlaamse Regering het voorontwerp van decreet goed ‘over de organisatie van een geïntegreerd gezins- en jeugdhulpbeleid’. Dit beleid wil ouders, kinderen, jongeren, hun gezin en context “een continuüm van integraal toegankelijke en kwaliteitsvolle zorg en ondersteuning bieden, zo vroeg als nodig en zo nabij mogelijk in hun leefomgeving”.
Het voorontwerp kwam tot stand nadat vier administraties (Opgroeien regie, Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap, Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin en Zorg en Gezondheid) eind 2021 een ‘Inspiratienota’ lanceerden. Deze nota, waarvan Opgroeien de trekker was, droeg als titel ‘Vroeg en Nabij. Naar een geïntegreerd beleid voor kinderen, jongeren en gezinnen binnen welzijn, volksgezondheid en gezin’. De Inspiratienota kreeg een vervolg met besprekingen in zes ‘strategische cirkels’ of ‘kerngroepen’.
Op 15 februari 2023 organiseerden we de studiedag ‘Bijschakelen met Vroeg en Nabij’. De titel van de studiedag verwees naar de andere manier van werken die beoogd wordt, het ‘bijschakelen’, weg van het klassieke doorverwijzen. We koppelden deze studiedag aan onze 'Staat van het gezinsbeleid', in de verwachting dat toen al de volgende stap gezet zou zijn, een conceptnota van de Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Die conceptnota werd uiteindeljk voorgelegd aan de Vlaamse Regering op -
Vandaag ligt dus een voorontwerp van decreet voor. Dit rapport geeft er een uitgebreide bespreking van en bouwt voor op de analyses en debatten van onze studiedag ‘Bijschakelen met Vroeg en Nabij’.
Inhoud van het rapport:
- Eerst staan we stil bij het toepassingsgebied van het voorontwerp. Hierbij peilen we naar de draagwijdte van de beoogde samenwerking tussen actoren (hoofdstuk 3). Reikt die verder dan het beleidsdomein welzijn, volksgezondheid en gezin?
- Daarna kijken we hoe de vertaalslag van de beleidsvisie is gebeurd in het voorontwerp van decreet. Ook stellen we vragen bij de juridische draagwijdte van een aantal bepalingen (hoofdstuk 4).
- Het voorontwerp van decreet steunt op een aantal assumpties. Deze lichten we door (hoofdstuk 5). Ook roepen we de vraag waarom gesproken wordt over de organisatie van een geïntegreerd gezins- en jeugdhulpbeleid, terwijl eigenlijk een geïntegreerde gezins- en jeugdhulp wordt bedoeld (hoofdstuk 6).
- Het voorontwerp van decreet geeft blijk van veel voluntarisme. Tezelfdertijd is er de vraag hoe zich dat verhoudt tot de noodzakelijke rechtsbescherming (hoofdstuk 7).
- We becommentariëren het begrippenapparaat (hoofdstuk 8);
- om vervolgens af te ronden met een hoofdstuk over de voorziene proeftuinen (hoofdstuk 9);
- en enkele slotbeschouwingen (hoofdstuk 10).
Ook onderwijsinstellingen moeten nadenken hoe zij kunnen tegemoetkomen aan de ambitie van ‘Vroeg en Nabij’. ‘Nabij zijn’ en meer gaan werken in de vertrouwde omgeving van gezinnen, veronderstelt vooral een professionele basishouding. Met de bacheloropleiding Gezinswetenschappen zetten we hier actief op in.
