Coaching en intervisie van lokale gezinscoaches
Het Kenniscentrum Gezinswetenschappen en De Link vzw werden vanuit de projectoproep van de Vlaamse overheid geselecteerd om de opdracht voor de coaching en de intervisie van de pilootprojecten met lokale gezinscoaches uit te voeren.
Lokale gezinscoaches
Een gezin in armoede krijgt vaak hulp van diverse diensten of organisaties, die soms het overzicht niet hebben op de verschillende hulptrajecten in het gezin. Om versnippering tegen te gaan wil de Vlaamse overheid lokale besturen ondersteunen om via lokale gezinscoaches een intensieve begeleiding op maat aan te bieden aan gezinnen in een kwetsbare situatie die kampen met diverse problemen.
Met hun proactieve en outreachende ondersteuning willen ze gezinnen op alle levensdomeinen vooruithelpen en hun sociale grondrechten beter te realiseren. De werking van de gezinscoaches is ingebed in een (boven)lokaal netwerk, onder regie van de lokale besturen.
Pilootprojecten
Er werden vijf pilootprojecten geselecteerd om aan dit project mee te werken. Zij kunnen waardevolle input leveren om tot een breed Position Paper
toepasbaar kader voor de lokale gezinscoaches te komen:
- ILV (interlokale vereniging) Baldemore (met werkingsgebied Eerstelijnszone Baldemore)
- Herenthout
- Leuven (met werkingsgebied Eerstelijnszone Leuven)
- Bilzen
- Oostende
Opdracht
Onze opdracht bestond erin om de lokale gezinscoaches te ondersteunen bij hun vragen, ze te coachen bij hun werk met gezinnen, met partnerorganisaties en (lokale) overheden en mee te zoeken naar pistes om de gezinscoachwerking lokaal te verankeren. Op maat van de wensen en mogelijkheden boden we lokale ondersteuning (bv. telefonisch, op locatie) en bovenlokale ondersteuning en uitwisseling via een lerend netwerk.
We konden daarbij rekenen op de medewerking van De Link vzw en hun deelwerking TAO Armoede. De TAO-teams bestaan uit opgeleide ervaringsdeskundigen en vormingswerker(s) en zijn actief in heel Vlaanderen.
Onderzoeksteam
Vanuit de Odisee-Hogeschool namen medewerkers van het Kenniscentrum Gezinswetenschappen, Orthopedagogie en Sociaal werk, de coaching- en de intervisieopdracht op. Zij kregen de steun van enkele opgeleide ervaringsdeskundigen:
- Onderzoekers: Kristien Nys, Simonne Vandewaerde (Gezinswetenschappen) en Esther Stoové (Orthopedagogie), samen met Annick Vanhove en Nebahat Devici (opgeleide ervaringsdeskundigen) en Katleen Heussen (trajectondersteuner) van De Link vzw
-
Promotor: Kristien Nys
Wetenschappelijke opvolging
De pilootprojecten werden wetenschappelijk opgevolgd door het steunpunt WVG van de KU Leuven. Het onderzoeksteam, onder supervisie van Wim Van Lancker, kon inzicht verschaffen in de evolutie van de gezinnen met een gezinscoach, en dit op verschillende levensdomeinen, zoals huisvesting, inkomen, werk, maar ook gezondheid, sociaal netwerk en vrije tijd.
De stuurgroep stond in voor de globale monitoring van het onderzoeks- en het ondersteuningstraject.
Het onderzoeksrapport van het Steunpunt, Een kader voor lokale gezinscoaches in Vlaanderen, is online beschikbaar.
Position Paper
De onderzoekers van het Steunpunt WVG en het ondersteuningsteam van Odisee schreven na afloop van dit project samen een 'Position Paper': Van den Cruyce, N; Nys, K.; Vandewaerde, S.; Stoové, E. & Hermans, K. (2024). Position Paper 'Gezinscoaching: een specifieke methodiek voor het werken met gezinnen in een maatschappelijk kwetsbare positie? Zes fundamenten op basis van een onderzoeks- en ondersteuningstraject'. LUCAS – Odisee-hogeschool.
Lerende netwerken
De begeleiding bestond uit lokale ondersteuning op maat die permanent doorliep en bovenlokale uitwisseling tussen pilootprojecten via de organisatie van lerende netwerken.
In 2022 kwam het lerend netwerk een vijftal keer samen. Enkele onderwerpen die daarbij aan bod kwamen: de rol van gezinscoaches, verbindend werken in diversiteit, het mandaat van gezinscoaches, hun rol in lokale en bovenlokale netwerken, kansrijk onderwijs.
Op 21 april 2022 namen de gezinscoaches deel aan onze studiedag over buddywerking.
Vlaams Parlementslid Maaike De Rudder stelde een schriftelijke vraag (nr. 142 van 24 mei 2022) over ons project aan bevoegd minister Benjamin Dalle. Ze wilde weten hoe wij als kenniscentrum en partner TAO (De Link vzw) tot nu toe de begeleiding van de pilootprojecten hadden ervaren.
Op 12 oktober 2023 organiseerden we de afsluitende bijeenkomst van het lerend netwerk op onze campus. Er namen dertien medewerkers van de gezinscoachprojecten deel. Waren ook aanwezig, naast de Odisee-onderzoekers: ervaringsdeskundige Katleen van De Link vzw, Nele Van den Cruyce en Wim Van Lancker (KU Leuven).
Getuigenissen
Deelnemers van het lerend netwerk vertellen hoe inspirerend ze de bijeenkomsten vonden:
- ‘Het aanbod dat jullie bieden is relevant voor al onze gezinscoaches, ik moet toch eens bekijken hoe we dit volgend jaar ook kunnen inzetten tijdens onze eigen bijeenkomsten.’
- ‘Ik ben me nog nooit zo bewust geweest van het mandaat dat je krijgt. Ik voel mij gesterkt om daar iets mee te doen, en zal dat ook durven uitspreken.’
- ‘Heel interessant is jullie aanpak om vanuit helikopterstandpunt te kijken. Het legt iets bloot waar we op botsen: mandaat van wederkerigheid.’
Reacties van de deelnemers na afloop
De deelnemers beoordeelden het ondersteuningstraject globaal als heel positief. Vooral de bijeenkomsten van het lerend netwerk en de inzet van het enthousiaste ondersteuningsteam 'dat er echt voor de deelnemers was', werden als meest ondersteunend ervaren.
Enkele citaten van deelnemers:
- "Wat wij top vonden: de boeiende bijeenkomsten, met genoeg ruimte voor eigen inbreng en delen van expertise, de tussentijdse mails met boeiende info en de enthousiaste ondersteuning van het team."
- "Wij vonden de uitwisseling over de gelijkenissen en verschillen tussen de projecten heel nuttig. Op die manier verzamelden we heel wat vragen en spanningen die blijkbaar overal aan bod kwamen. In de loop van het traject gaf het ons rust om te weten dat het overal zoeken was naar de gulden middenweg."
- "Ook de individuele coaching was heel sterk. Het was fijn iemand achter je te hebben in de gesprekken intern en met je lokale bestuur, je partners. Het was dan ook een zeer gemotiveerd coaching team dat er echt was voor ons! Echt fijn!"
Ook medewerkers van het ondersteuningsteam getuigen over mooie ervaringen:
- ‘Er is samenhang, verbondenheid en erkenning naar elkaar toe, we zien veel betrokkenheid en nieuwsgierigheid.’
- ‘Om fier over te zijn: er is meestal veel volk aanwezig, de groep deelnemers breidt verder uit en ze blijven betrokken.’
