Coaching en intervisie van lokale gezinscoaches
Het Kenniscentrum Gezinswetenschappen en De Link vzw werden vanuit de projectoproep van de Vlaamse overheid geselecteerd om de opdracht voor de coaching en de intervisie van de pilootprojecten met lokale gezinscoaches uit te voeren.
Nieuw!
- Op de inspiratiedag van 11 december 2024 in Brussel hebben we lokale besturen en welzijnswerkers willen informeren en inspireren over deze methodiek.
- De praktijkbeschrijving van de methodiek gezinscoaching is online beschikbaar in de databank van Opgroeien.
Laat je inspireren over lokale gezinscoaching op woensdag 11 december
Op woensdag 11 december 2024 organiseert het Departement Zorg, in samenwerking met het Agentschap Opgroeien, het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, LUCAS KU Leuven en Odisee hogeschool, een inspiratiedag rond lokale gezinscoaching. Doel is om lokale besturen en welzijnswerkers te informeren en te inspireren over het werken met de methodiek van gezinscoaching.
Op het programma in de voormiddag:
- Nele Van den Cruyce (Lucas KU Leuven) bespreekt de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek.
- Kristien Nys geeft inzage in de methodiek van lokale gezinscoaching.
- Koen Hermans (Lucas KU Leuven) stelt de position paper voor over lokale gezinscoaching.
- David Debrouwere (Agentschap Opgroeien) geeft toelichting over het Vlaams beleidsperspectief op lokale gezinscoaching.
- Er vindt ook een panelgesprek plaats over lokale ervaringen met gezinscoaching, waar ook Kristien Nys aan deelneemt. Simonne Vandewaerde modereert.
In de namiddag kunnen de deelnemers kiezen uit een van deze vijf thematische sessies:
Sessie 1: Registreren en reflecteren rond gezinscoaching. Impactevaluatie een last of een kracht?
Sessie 2: Samenwerking en netwerking rond gezinscoaching: hoe ga je hiermee aan de slag?
Sessie 3: Vertrouwen opbouwen in het bijzonder bij gezinnen in een zeer kwetsbare situatie
Sessie 4: De gezinscoach als belangenbehartiger
Sessie 5: Gezinscoaching – trajectondersteuning
Praktisch
- Je kan deelnemen aan enkel het voormiddagprogramma of kiezen voor een volledige dag.
- Deelname is gratis maar inschrijven is wel verplicht; meld je aan voor 3 december!
- De inspiratiedag vindt plaats in het Belpairegebouw, Simon Bolivarlaan 17, 1000 Brussel.
>> Bekijk het volledige programma
>> Of meld je meteen aan!
Lokale gezinscoaches
Een gezin in armoede krijgt vaak hulp van diverse diensten of organisaties, die soms het overzicht niet hebben op de verschillende hulptrajecten in het gezin. Om versnippering tegen te gaan wil de Vlaamse overheid lokale besturen ondersteunen om via lokale gezinscoaches een intensieve begeleiding op maat aan te bieden aan gezinnen in een kwetsbare situatie die kampen met diverse problemen.
Met hun proactieve en outreachende ondersteuning willen ze gezinnen op alle levensdomeinen vooruithelpen en hun sociale grondrechten beter te realiseren. De werking van de gezinscoaches is ingebed in een (boven)lokaal netwerk, onder regie van de lokale besturen.
Pilootprojecten
Er namen vijf pilootprojecten deel aan dit traject. Zij gaven waardevolle input om tot een breed om tot een breed toepasbaar kader voor de lokale gezinscoaches te komen:
- Baldemore (Balen, Dessel, Mol en Retie)
- Herenthout
- Leuven
- Bilzen
- Oostende
Opdracht
Onze opdracht bestond erin om de lokale gezinscoaches te ondersteunen bij hun vragen, ze te coachen bij hun werk met gezinnen, met partnerorganisaties en (lokale) overheden en mee te zoeken naar pistes om de gezinscoachwerking lokaal te verankeren. Op maat van de wensen en mogelijkheden boden we lokale ondersteuning (bv. telefonisch, op locatie) en bovenlokale ondersteuning en uitwisseling via een lerend netwerk.
We konden daarbij rekenen op de medewerking van De Link vzw en hun deelwerking TAO Armoede. De TAO-teams bestaan uit opgeleide ervaringsdeskundigen en vormingswerker(s) en zijn actief in heel Vlaanderen.
Onderzoeksteam
Vanuit de Odisee-Hogeschool namen medewerkers van het Kenniscentrum Gezinswetenschappen, Orthopedagogie en Sociaal werk, de coaching- en de intervisieopdracht op. Zij kregen de steun van enkele opgeleide ervaringsdeskundigen:
- Simonne Vandewaerde (Gezinswetenschappen) en Esther Stoové (Orthopedagogie en Sociaal Werk), vormden samen met Annick Vanhove en Nebahat Devici, twee opgeleide ervaringsdeskundigen van De Link vzw, een ondersteuningstandem. Ook Katleen Heussen, trajectondersteuner bij vzw De Link, was betrokken bij het ondersteuningstraject.
- Promotor: Kristien Nys
Wetenschappelijke opvolging
De pilootprojecten werden wetenschappelijk opgevolgd door het Steunpunt WVG. Het onderzoeksteam kon inzicht verschaffen in de evolutie van de gezinnen met een gezinscoach, en dit op verschillende levensdomeinen, zoals huisvesting, inkomen, werk, maar ook gezondheid, sociaal netwerk en vrije tijd.
De stuurgroep stond in voor de globale monitoring van het onderzoeks- en het ondersteuningstraject.
Het onderzoeksrapport van het Steunpunt, Een kader voor lokale gezinscoaches in Vlaanderen, is online beschikbaar.
Position Paper
De onderzoekers van het Steunpunt WVG en het ondersteuningsteam van Odisee schreven na afloop van dit project samen een 'Position Paper': Van den Cruyce, N; Nys, K.; Vandewaerde, S.; Stoové, E. & Hermans, K. (2024). Position Paper 'Gezinscoaching: een specifieke methodiek voor het werken met gezinnen in een maatschappelijk kwetsbare positie? Zes fundamenten op basis van een onderzoeks- en ondersteuningstraject'. LUCAS – Odisee-hogeschool.
Lerende netwerken
De begeleiding bestond uit lokale ondersteuning op maat die permanent doorliep en bovenlokale uitwisseling tussen pilootprojecten via de organisatie van lerende netwerken.
Tijdens de projectperiode kwam het lerend netwerk tien keer samen. Enkele onderwerpen die daarbij aan bod kwamen: de rol van gezinscoaches, verbindend werken in diversiteit, netwerkversterkend werken, het mandaat van gezinscoaches, hun rol in lokale en bovenlokale netwerken, kansrijk onderwijs, ethische knopen, outreachend werken, ouders met een verslavingsproblematiek, ouders met een verstandelijke beperking.
Op 12 oktober 2023 organiseerden we de afsluitende bijeenkomst van het lerend netwerk op onze campus. Er namen dertien medewerkers van de gezinscoachprojecten deel. Nele Van den Cruyce gaf een overzicht van de onderzoeksbevindingen en Wim Van Lancker gaf een toelichting bij het thema politiserend werken en de bevindingen van het Mission-project.
Tot slot ging het ondersteuningsteam met de gezinscoachprojecten op zoek naar de prioritaire randvoorwaarden voor gezinscoaching. Naast het belang van een structurele inbedding en inbedding in het lokaal sociaal beleid, wijzen de projecten op het belang van langdurige trajecten, werken vanuit het mandaat van het gezin én ondersteuning van de gezinscoach. Ook 'tijd, ruimte en middelen om gezinnen te ondersteunen op verschillende levensdomeinen' wordt door het merendeel van de deelnemers onderschreven.
Publicaties en reacties
Over gezinscoaching werden meermaals vragen gesteld aan de bevoegde minister, bijvoorbeeld over de projectoproep, de stand van zaken van de proefprojecten, het onderzoek en het ondersteuningstraject. Op 17 april 2024 kwam de evaluatie van de proefprojecten lokale gezinscoaches aan bod: Vlaams Parlementslid Maxim Veys vroeg daarover uitleg aan Benjamin Dalle, Vlaams minister van Brussel, Jeugd, Media en Armoedebestrijding.
Bij de afronding van het lerend netwerk ging het ondersteuningsteam samen met de gezinscoachprojecten op zoek naar de prioritaire randvoorwaarden voor gezinscoaching.
Na de afwerking van het onderzoeks- en ondersteuningstraject schreven de Odisee-collega's Kristien Nys, Simonne Vandewaerde en Esther Stoové samen met Nele Van den Cruyce en Koen Hermans van LUCAS KULeuven, de Position Paper: Gezinscoaching: een specifieke methodiek voor het werken met gezinnen in een maatschappelijk kwetsbare positie? Zes fundamenten op basis van een onderzoeks- en ondersteuningstraject. LUCAS – Odisee-hogeschool.
Het onderzoeksrapport van de collega's van het Steunpunt WVG kan online geraadpleegd worden. Of download het hiernaast.
Kristien Nys, Simonne Vandewaerde en Esther Stoové schreven, in opdracht van het Departement Zorg, een praktijkbeschrijving van de 'methodiek gezinscoaching', voor de databank van Opgroeien. Deze praktijkbeschrijving werd door de databankcommissie gereviewd en op 19 september 2024 gepubliceerd. Bekijk hun bijdrage online. Of download ze hiernaast.
Getuigenissen
Deelnemers van het lerend netwerk vertelden hoe inspirerend ze de bijeenkomsten vonden:
- ‘Het aanbod dat jullie bieden is relevant voor al onze gezinscoaches, ik moet toch eens bekijken hoe we dit volgend jaar ook kunnen inzetten tijdens onze eigen bijeenkomsten.’
- ‘Ik ben me nog nooit zo bewust geweest van het mandaat dat je krijgt. Ik voel mij gesterkt om daar iets mee te doen, en zal dat ook durven uitspreken.’
- ‘Heel interessant is jullie aanpak om vanuit helikopterstandpunt te kijken. Het legt iets bloot waar we op botsen: mandaat van wederkerigheid.’
Ook medewerkers van het ondersteuningsteam getuigen over mooie ervaringen:
- ‘Er is samenhang, verbondenheid en erkenning naar elkaar toe, we zien veel betrokkenheid en nieuwsgierigheid.’
- ‘Om fier over te zijn: er is meestal veel volk aanwezig, de groep deelnemers breidt verder uit en ze blijven betrokken.’
Reacties van de deelnemers na afloop
De deelnemers beoordeelden het ondersteuningstraject globaal als heel positief (gemiddeld 4,17/5). Vooral de bijeenkomsten van het lerend netwerk en de inzet van het enthousiaste ondersteuningsteam 'dat er echt voor de deelnemers was', werden als meest ondersteunend ervaren.
Enkele citaten van deelnemers:
- "Wat wij top vonden: de boeiende bijeenkomsten, met genoeg ruimte voor eigen inbreng en delen van expertise, de tussentijdse mails met boeiende info en de enthousiaste ondersteuning van het team."
- "Wij vonden de uitwisseling over de gelijkenissen en verschillen tussen de projecten heel nuttig. Op die manier verzamelden we heel wat vragen en spanningen die blijkbaar overal aan bod kwamen. In de loop van het traject gaf het ons rust om te weten dat het overal zoeken was naar de gulden middenweg."
- "Ook de individuele coaching was heel sterk. Het was fijn iemand achter je te hebben in de gesprekken intern en met je lokale bestuur, je partners. Het was dan ook een zeer gemotiveerd coaching team dat er echt was voor ons! Echt fijn!"
