De Gezinsenquête

Editie 2016

De editie van 2016 bracht het gezinsleven in Vlaanderen voor het eerst zeer uitvoerig in beeld. Toen werkten 2.683 gezinnen mee aan deze grootschalige enquête. Tijdens onze Dag van het Gezin van 2018, die partnerschap als centraal thema had, hebben we enkele bevindingen uit de gezinsenquête die met dit thema verband hielden, aan het publiek voorgesteld. Je kan ze ook nalezen in ons boek 'Partners in tijden van ouderschap'.

Editie 2021

Ook met de editie van 2021 wil het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin een aantal trends in het gezinsleven opvolgen. Men bekeek opnieuw hoe gezinnen eruit zien, de status en kwaliteit van de partnerrelatie, hoe ouders de opvoeding en de partnerrelatie beleven, welke zorgen of vragen ze hebben, hoe ze de combinatie gezin, zorg en werk ervaren, het welbevinden van ouders, en hoe gezinnen functioneren.  Aan de editie van 2021 werkten 3.323 gezinnen mee.

Deze belevingsaspecten van gezinnen op diverse levensdomeinen worden nergens anders zo geïntegreerd en systematisch bevraagd.

Daarnaast wil men informatie verzamelen om het Vlaamse gezinsbeleid te stofferen en evalueren. De gezinsenquête bevraagt ouders immers ook naar hun kennis en gebruik van deze diensten.

Voor de editie van 2021 was het kenniscentrum vertegenwoordigd in de stuurgroep en in diverse werkgroepen. We werken ook mee aan de dataverwerking en rapportage van verschillende thema's.

Onderzoekers Kristien Nys en Kathleen Emmery stonden in voor de dataverwerking en rapportage over de thema’s in verband met opvoeding en in verband met de partnerrelatie. Naast hen werkte Gianni Loosveldt mee aan de verwerking van de vragen over verwachtingen ten aanzien van de overheid.

Partnerrelatie

Samen met Inge Pasteels verwerkte Kathleen Emmery de data over de partnerrelatie in gezinnen: wat vertelt de gezinsenquête ons over single zijn en LAT-relaties, over gehuwd, wettelijk of feitelijk samenwonen, voorhuwelijks samenwonen, over vorige partnerrelaties en over de ex-partner? Je leest het na in het online rapport.

Op 7 februari 2023 was Kathleen Emmery een van de sprekers bij de voorstelling van enkele van de resultaten op een seminarie, georganiseerd door Statistiek Vlaanderen. Hier kan je alle bijdragen herbekijken en de presentaties downloaden.

Vlaamse koppels zijn anno 2021 gelukkiger met hun partner dan vijf jaar geleden, zo blijkt uit de Gezinsenquête. Kathleen Emmery legde uit hoe dat komt, in De Morgen en in De Standaard, op 25/01/2023.

Kinderen en opvoeding

Op 23 maart 2023 verschenen de rapporten in verband met kinderen en opvoeding.

Hoe ervaren ouders de opvoeding?

De grote meerderheid van de ouders in Vlaanderen ervaart de opvoeding van hun kind als overwegend positief. Een op drie geeft wel aan dat het een stuk moeilijker is dan ze gedacht hadden. Zich zorgen maken is wellicht een tweede natuur van ouders; 70% geeft aan wel eens wakker te liggen over de opvoeding. Zorgen over schoolprestaties staan dan bovenaan, maar ook driftbuien van kleine kinderen en een laag zelfbeeld van hun tieners, houden hen bezig. Vier op de tien ouders vindt de weg naar professionele ondersteuning, vaak via de school of het CLB. Opvallend weinig ouders (slechts 18%) maken gebruik van sociale media en chatgroepen om hulp te zoeken; zelf iets posten wordt amper gemeld. 

Onderzoekster en docente Kristien Nys was, naast Diederik Vancoppenolle en Geraldine Dupont (Agentschap Opgroeien), een van de auteurs van het rapport 'Gezinnen in Vlaanderen over opvoedingsbeleving, opvoedingsvragen en -zorgen en het gebruik van opvoedingsondersteuning'. Je leest het online.

Media:

• Knack citeerde Kristien Nys op 26 maart 2023 in hun artikel 'Waarom we onze kleuters steeds lastiger vinden': Hyperactieve kleuters: hebben ouders er echt meer last mee dan vijf jaar terug? Kristien Nys wees naar de coronacrisis als mogelijke verklaring. Philippe Noens vulde aan: 'Tot voor kort had men het moeilijk met het idee dat ook zeer jonge kinderen konden vastlopen in negatieve of verwarrende gevoelens. Vandaag is daar, gelukkig, meer oog voor. Al is de schaduwzijde van die sensibilisering een risico op te snelle diagnosticering.’
• Libelle sprak op 7 april 2023 uitgebreid met onderzoekster Kristien Nys over de resultaten van de Gezinsenquête: "Ouders staan tevreden in hun rol, maar er zijn ook veel uitdagingen. De nood aan een village is hoog": 'Ouders hebben het niet echt moeilijker met de opvoeding dan vijf jaar geleden, maar ze voelen wel een grotere druk', vertelde ze.'Voor veel ouders is het vooral belangrijk is dat ze zich gehoord voelen, dat ze zien dat er begrip is voor hun vragen. We moeten extra oog hebben voor ouders die wat meer geïsoleerd zijn'.
• Op vrijdag 28 april 2023 gaven Diederik Vancoppenolle van Opgroeien en onderzoekster Kristien Nys toelichting over de bevindingen van de Gezinsenquête over het thema ‘opvoeden’ in de ‘Koffie met kennis’-webinar van EXPOO. Je kan de opname herbekijken en de slides raadplegen.

Hoe ervaren ouders hun coparenting, hun relatie als mede-opvoeders?

Dat kan met de huidige partner zijn maar ook met de ex. Uit de Gezinsenquête van de Vlaamse overheid in 2021 blijkt dat ouders er prima in slagen om samen te werken in de opvoeding van de kinderen. Dat gaat vrij goed als de ouders niet gescheiden zijn, maar het loopt ook opvallend vaak goed bij ouders die  uit elkaar zijn. Het spreekt voor zich dat coparenting beter lukt als er een vlotte communicatie mogelijk is en als ouders tevreden zijn over de kwaliteit van de relatie met de partner of de ex. Verder is het opmerkelijk dat er voor ouders die zowel een ex-partner als een nieuwe partner hebben, er geen verband is tussen de coparentingrelatie met de ex-partner en de coparentingrelatie met de huidige partner. Met andere woorden, de ene coparentingrelatie heeft geen invloed op de andere.

Onderzoekster en docente Kathleen Emmery stond naast Karla Van Leeuwen (KU Leuven) en Kim Bastaits (hogeschool PXL) mee in voor het rapport over 'Samenwerken met de (ex-)partner in de opvoeding'. Je leest het online.