FORM: therapeutische pleegzorg voor niet-begeleide minderjarigen en hun pleeggezinnen

Europa kampt met een ontwrichtende asielcrisis, die niet alleen volwassenen en gezinnen naar Europa brengt, maar ook jongeren en zelfs kinderen komen hier aan, zonder begeleiding van volwassenen. Steeds meer kiezen Europese landen ervoor om niet-begeleide minderjarigen kleinschalig op te vangen in pleegzorg, een tijdelijk verblijf in een lokaal gezin. Door traumatische ervaringen en de scheiding van familie en vertrouwenspersonen is vaak een therapeutische invulling van de pleegzorg begeleiding nodig. Het FORM-project ontwikkelde een model van therapeutische pleegzorg, een trainingprogramma en beleidsaanbevelingen.

feb '22 / dec '25

Erasmus+ - Key action 2

Europa kampt met een ontwrichtende asielcrisis. Niet alleen volwassenen en gezinnen komen naar Europa, op zoek naar een veilig en beter leven, ook jongeren en zelfs kinderen komen hier aan, zonder begeleiding van volwassenen. Steeds meer kiezen Europese landen ervoor om niet-begeleide minderjarigen kleinschalig op te vangen in pleegzorg, een tijdelijk verblijf in een lokaal gezin. Volgens vrt-nws wonen op dit moment (nov 2021) in Vlaanderen 522 niet-begeleide minderjarigen in een pleeggezin. Dat zijn er vier keer meer dan zes jaar geleden, tijdens de asielcrisis.

Deze kinderen en jongeren hebben echter specifieke problemen en noden. Velen hebben heel traumatische ervaringen achter de rug en lijden enorm aan de scheiding van hun familie en vertrouwenspersonen. Vaak vinden ze het moeilijk om nieuwe personen, zoals de pleegouders, te vertrouwen. Dit kan hun ontwikkeling ernstig in gevaar brengen zodat ze ook op latere leeftijd moeite kunnen hebben met het opbouwen van evenwichtige relaties.

Pleegzorg Oost-Vlaanderen en het Kenniscentrum Pleegzorg hebben het Kenniscentrum Gezinswetenschappen gevraagd om mee na te denken hoe de pleegzorg voor deze kinderen en jongeren een therapeutische invulling kan krijgen. Niet alleen de kinderen zelf, ook de pleegouders en hun gezinnen zouden daarin begeleid moeten worden. Voor de professionele gezinsbegeleiders zou een specifieke vorming moeten uitgewerkt worden.

Dit leidde tot het Europese Erasmus+ project "Therapeutic foster care for unaccompanied minors and their foster families". Het doel ervan is om een model van therapeutische pleegzorg uit te werken. Dit zal gebaseerd zijn op inzichten uit onderzoek, maar wel heel praktisch opgevat zodat het vlot inzetbaar is door de professionele begeleiders van de pleeggezinnen. Dankzij dit Europees samenwerkingsverband kunnen we op een internationaal niveau ervaringen uitwisselen en een model ontwikkelen dat ook internationaal toepasbaar is.

Via de Europese netwerken ‘European Network of Social Authorities’ en het ‘Youth Care Platform’ zullen de resultaten van dit project nationaal en internationaal beschikbaar zijn.

Maak kennis met de resultaten

Afsluitende conferentie (in het Engels) op donderdag 28 november 2024 in Brussel

Bekijk de presentaties

Concrete doelen

een model ontwikkelen voor therapeutische pleegzorg, toe te passen door professionele begeleiders van pleeggezinnen, voor de therapeutische ondersteuning van niet-begeleide minderjarigen in pleegzorg en van de pleeggezinnen, dat kan gedeeld worden met alle Europese diensten voor pleegzorg;
een training ontwerpen voor professionele begeleiders van pleeggezinnen voor de toepassing van dit model;
een 'Literature and Practices Review' opstellen van kennis en goede praktijken van pleegzorg voor niet-begeleide minderjarigen, die de basis zal zijn voor de vorming en het model;
beleidsaanbevelingen formuleren voor de verdere verbetering van pleegzorg voor niet-begeleide minderjarigen.

Bekijk de resultaten van het onderzoek

Publicaties

Met dit project wilden we begeleiders van pleeggezinnen concreet ondersteunen en beleidsmakers motiveren om de nodige maatregelen te nemen die nodig zijn om deze gezinnen en hun begeleiders beter te omkaderen.

Tijdens de slotconferentie van 28/11/24 stelden we deze publicaties voor over Therapeutic care for foster families with unaccompanied minors:

A Conceptual Framework
Practical Guide for foster care workers - A 10-point programme
Policy recommendations

De Nederlandse vertaling is in productie.

Eerdere stappen

Start van het project op 1 februari 2022.
De eerste projectmeeting van de stuurgroep vond plaats op 7 – 8 maart 2022 in Gent. Het accent van de meeting lag op kennismaking, de disseminatie-activiteiten tijdens het project en het grondig doorspreken van de beoogde projectresultaten en taken.
Gedurende de eerste maanden werd vooral gewerkt aan de Literature and Practices Review.
In september 2022 werd een eerste Newsletter uitgegeven.
Op 15 – 16 november 2022 ging de tweede projectmeeting door in Venetië (Italië). Er ging zowel een meeting door van het Youth Care Platform (dat als ‘advisory board’ het project opvolgt), als de stuurgroep van het project. Tijdens deze meeting werd de ‘Literature and Practices Review’ goedgekeurd, was een eerste bespreking van de krijtlijnen voor het begeleidingsmodel en de training, werd de trainingsessie voor pleegzorgbegeleiders, gepland voor eind februari 2023, voorbereid, werd vooruitgekeken naar de pilootfase die na de training volgt. Er was ook aandacht voor de verdere disseminatiestrategie.
De projectleiding was tot februari 2023 in handen van Jos Sterckx. Vanaf maart 2023 neemt Katja Fournier de leiding over.