De vele gezichten van sociaal en pedagogisch werk. Door de lens van een grootstad.
Op 14 en 15 september 2023 vond de Vlaams-Nederlandse Conferentie Onderzoek Sociaal Werk en Pedagogiek plaats in Brussel, gehost door Odisee Hogeschool in samenwerking met het Nederlands Platform Lectoren Sociaal Werk.
Elkaar ontmoeten in Brussel
Brussel is bij uitstek een stad die de vele gezichten van sociaal en pedagogisch werk laat zien. Armoede, uitsluiting en polarisatie zijn er zichtbaar aanwezig. Dat blijkt onder meer uit het toegenomen aantal asielzoekers op straat en de incidenten tussen jongeren met migratieachtergrond en de politie. Maar Brussel is ook een vindplaats voor de diversiteit aan veerkrachtmechanismen en (in)formele ondersteuningsinitiatieven die bestaan binnen het sociaal en pedagogisch werk.
Elkaar ontmoeten in deze stad nodigt ons als onderzoekers uit om te debatteren over pertinente thema’s van sociaal en pedagogisch werk zoals politisering en het waarborgen van mensen- en kinderrechten. En ook om kennis uit te wisselen over actuele uitdagingen zoals hybridisering, digitalisering en verduurzaming. Stedelijk sociaal en pedagogisch werk zal als een rode draad doorheen deze conferentie lopen.
Keynotes
Keynote door Maja Ročak
De eeuwige strijd om de stad
Op zoek naar een alternatief voor burgerinspraak in stadsvernieuwingsprojecten en de rol van het sociaal werk hierin
In de Nederlandse context zijn er veel grootschalige stadsvernieuwingsprojecten in gebieden die te maken hebben met een sociaal-economische achterstand en een territoriale stigmatisering. Vernieuwing van deze gebieden leidt tot ingrijpende veranderingen in o.a. het fysieke en sociale weefsel van de stad. Dit roept vragen op over duurzaamheid en (sociale) rechtvaardigheid. De betrokkenheid van burgers bij stadsvernieuwingsprojecten wordt als wenselijk gezien, echter de huidige context van burgerinspraak heeft van verschillende kanten veel kritiek gekregen.
In deze lezing presenteer ik alternatieve benaderingen voor processen van burgerinspraak in stadsvernieuwingsprojecten, door o.a. het creëren van agonistische ruimten en community organizing. Sociaal werk heeft hier een belangrijke politiserende rol in, omdat ze burgers kan helpen daadwerkelijk inspraak en participatie te claimen en territoriale stigmatisering tegen te gaan. Hiervoor is power literacy van sociaal werkers nodig: het vermogen om de discoursen, structuren, normen en gedragingen van de politieke macht te begrijpen en te gebruiken om de ruimtelijke en sociale context, en daaruit volgende praktijken, in stand te houden of te veranderen.
Keynote door Jan Masschelein
Brussel, hoofdstad der dromen
Een pedagogische atlas
De ‘vagebond van utopia’, zo werd Paulo Freire ooit genoemd. Aandachtig zwerven met studenten, daaruit bestond het veldwerk dat aan de basis lag van zijn kritische vormingswerk. Aandachtig zwerven was ook de inzet van een wandel- en karteringsoefening met studenten in Brussel in februari-maart 2023. Het heeft ons laten kennismaken met de enorme dichtheid van en de onontkoombaarheid aan onvertaalbare werelden (én deze wereld, én deze wereld, én …én…). Onvertaalbaar is niet wat men niet vertaalt, maar wat men niet ophoudt, niet kan ophouden te (proberen te) vertalen. Ze heeft ons ook een grote variatie aan publieke pedagogische plekken laten ontdekken die niet inzetten op socialisatie en (de droom van) integratie maar op gesitueerde en experimentele ontmoetings- en vertalingsvormen. Ontmoetingsvormen die een veelheid aan werkelijke werelden in het spel brengen op een wijze die aan het denken zet en vele dromen doet dromen. Ze geven vorm aan de uitnodigende (vormende) kracht van het ‘tussen’, het ‘entre’ in het Frans, dat zowel vertaald kan worden door: ‘tussen’ als door: ‘kom binnen’. De klemtoon ligt hier niet op het verschil, maar op het nabij/dichtbij zijn, op het (aan)raken en (be)proeven, dat wil zeggen op het leren waarnemen van de effecten van een onbestemde ontmoeting. De pedagogische atlas biedt (kritische) kaarten van de vele vormen van het ‘én’ en het ‘entre’.
Deelsessies
Naast de keynotes kon je deelnemen aan diverse sessies, zoals onderzoekspresentaties, wandelingen en workshops.
In deze congresbundel vind je een gedetailleerd overzicht van het concrete aanbod van alle deelsessies van de vier rondes.
Locaties
Locatie donderdag
Campus Schaarbeek (Opleiding Gezinswetenschappen): Huart Hamoirlaan 136 te 1030 Schaarbeek
De eenvoudigste manier om de campus te bereiken is per trein. Station Schaarbeek ligt op tien minuten wandelen van de campus.
Locatie vrijdag
Campus Brussel – Warmoesberg 26, 1000 Brussel (Hermesgebouw, tweede verdieping)
De campus ligt op tien minuten wandelen van station Brussel-Centraal.
Locatie diner
Belmundo is het restaurant van de organisatie voor sociale economie Groot Eiland in de gerenoveerde brouwerij van BelVue. Ze werken met lokale en seizoensproducten, vaak van eigen kweek.
Adres: Henegouwenkaai 41-43, 1080 Molenbeek
